Մտորումներ քաղաքական թեմաների շուրջ
Բոլոր լրատվամիջոցներն անդրադարձան, որ սեպտեմբերի 19-ին, Աղթամարի Սուրբ Խաչ եկեղեցու Պատարագի օրը, պետք է վերաօծվեր նաև Ախթալայի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին։ Նույնիսկ որոշ լրատվամիջոցներ նշեցին, որ այդ օրը տեղի է ունենալու նաև «խորովածի փառատոն»։
Հաջորդ օրը ոչ ոք չհարցրեց. «ինչո՞ւ այս ամենը տեղի չունեցավ»։
Մեր հասարակությունում կան մարդիկ (ինչպես օր. Հրանուշ Խառատյանը և այլք), որ որոշ ազգային խնդիրներ «կրոնական» համարելով փորձում են եկեղեցուն առնչվող հարցերը մեկուսացնել ազգային գիտակցությունից։ Այդտեսակ մարդիկ այսպես վարվեցին նաև Աղթամարի Սուրբ Խաչ եկեղեցու հարցում։
Թուրքիան իր քաղաքական ամենաբարձր վերնախավով, ընդհուպ միջազգային ատյաններում բարձրաձայնեց հայերի և Հայ եկեղեցու հանդեպ դրսևորած իր մեծահոգության մասին, իսկ դուք դա կարող եք, բնականաբար, զուտ կրոնական խնդիր համարել։
Կան ներկրոնական խնդիրներ, որոնք ազգային դիմագծին են առնչվում։
Վարագա Սուրբ Խաչի տոնի բարեկենդանին Աղթամարի Սուրբ Խաչ եկեղեցում «թուրքերի թույլտվությամբ» Պատարագ պիտի մատուցվի։
Մի հարցնող լինի այդ թուլտվողներին՝ իսկ ո՞ւր է Վարագա վանքը։
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը հայտնում է, որ սեպտեմբերի 19-ին, ժամը 12-ին Ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիրի մոտ կմատուցվի պատարագ եւ կկայանա բողոքի հանրահավաք՝ ընդդեմ Վանի Աղթամար կղզու Սուրբ Խաչ տաճարի շուրջ թուրքական կառավարության կողմից ձեռնարկվող քարոզչական գործողությունների:
Հիշեցնենք, որ այդ օրը Աղթամարի Սուրբ Խաչ եկեղեցում առաջին անգամ պատարագ է մատուցվելու, սակայն թուրքական իշխանությունները հայտարարել են, որ չեն հասցնի մինչ այդ օրը եկեղեցու գմբեթին խաչ տեղադրել: Խաչն արդեն տեղափոխվել է կղզի եւ կդրվի եկեղեցու մոտ:
Այսպես էր գրված News.am–ում։ Հեռուստատեսությամբ էլ այս մասին ասացին։
Թանկագին հայեր, եթե դուք քրիստոնյա եք, մի՛ քաղաքականացրեք Ս. Պատարագը։ Այն «ակցիայի» մի վերածեք, որովհետև այդ ընթացքում այլ Խորհուրդ է տեղի ունենում։ Ս. Պատարագի նման շահարկումը, քաղաքական դիտավորությամբ այն մատուցելը հարիր չէ մեր հավատին։
Իսկ եթե կան մարդիկ, ովքեր չեն հասկանում այդ Սրբազան Խորհուրդը, կառաջարկեի կարդալ Հաղորդության Խորհրդի մասին։
Երբ Հայաստանի նախագահը սկսում էր «ֆուտբոլային» դիվանագիտությունը, շատերը հիացած էին, թե ինչ մեծ քայլ նա կատարեց։ Թուրքիան շատ ակտիվ պատասխանեց այդ քայլին, կարողացավ խնդիրը շեղել այնտեղ, որտեղ իրեն պետք է։ Սահմանի բացումը հայերի շահագրգռությունն էր, իսկ, ահա՛, թուրքերին ո՛չ թե սահմանները բացելն է հետաքրքրում, այլ՝ պահել, ուրիշ ձևակերպմամբ՝ թանգարանները։ Շարունակել կարդալ Ֆուտբո՞լ, թե՝ թանգարան, կամ՝ կիսալուսինը նայում է արևմուտք
Կան մարդիկ, ովքեր համառորեն պնդում են, որ իրենք քաղաքականությունը չեն սիրում և դրանով չեն զբաղվում։ Հարց է ծագում. ի՞նչ է քաղաքականությունը, որով նրանք չեն զբաղվում և որը չեն սիրում։
Գիտենք, որ քաղաքականությունը զբաղվում է այն ամենով, ինչը իրենից արժեք է ներկայացնում։ Օրինակ՝ նույնիսկ բնությունը, ծառը կարող է դառնալ քաղաքական շահարկման նյութ։ Այո՛, երբ ծառը վերաճում է էկոլոգիայի, բնապահպանության, խնդիրը սկսում է արժևորվել ու դառնալ քաղաքականություն։ Ամեն հարց, որը արժեք է ներկայացնում ու դառնում է հասարակական խնդիր, քաղաքական է։ Նույնիսկ կրոնը, երբ այն պետությունից անջատ է հայտարարվում, սակայն լինում են եկեղեցաշինական (ասենք՝ Բաց դահլիճի տեղում եկեղեցու կառուցումը) և այլ կրոնական հարցեր (ասենք՝ Աղթամարի Սուրբ Խաչ եկեղեցում Պատարագ մատուցելը), որոնք դառնում են քաղաքական։ Արդ, իսկ ի՞նչը արժեք չունի, որ քաղաքական չդառնա։ Պատասխան՝ աղբը։ Սակայն երբեմն աղբի խնդիրն էլ կարող է քաղաքական խնդրի վերածվել։
Այսու, բոլոր նրանք, ովքեր իրենց ոչ քաղաքական տարր են համարում, մեղմ ասած՝ ինքնախաբեության մեջ են։
«Նկատի առնելով խաչի տեղադրման վերաբերյալ կատարված հավաստիացումների դրժումը, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը, որ ընդառաջ Կոստանդնուպոլսի Հայոց Պատրիարքության խնդրանքին, սրբազան Պատարագին մասնակցություն պիտի բերեր երկու ներկայացուցիչներով, առկախում է նրանց մասնակցությունը սեպտեմբեր 19-ին Աղթամարի Սուրբ Խաչ եկեղեցում մատուցվող սրբազան Պատարագի արարողությանը»։
Թուրքիան երբեք անկեղծ չի եղել։ Դժվար էլ լինի։ Զանգ կախելն էլ արգելեին, որ աշխարհը հասկանար, թե ինչ միջնադարի հետ գործ ունեն։
Թուրքերը վախենում են խաչից։
Ինչպե՞ս կարող է աշխարհը ճանաչել Արցախը, եթե մենք այն չենք ճանաչել։
Ինչպե՞ս կարող ենք մյուս պետություններին դիմել, որ ճանաչեն Արցախը, եթե մենք չենք ճանաչում այն։
Առաջին իսկ առիթը պետք է օգտագործվի անցյալի այդ բացը լրացնելու համար։